HARDENBERG – Een drempel die net te hoog is, een terras met een opstapje, een openbaar toilet dat nét te klein is voor een rolstoel voor veel mensen lijkt het onbenullig, maar voor anderen betekent het uitsluiting. Het bestuur bestaande uit Henk Leemhuis, Henk Bunskoeken, Karin van der Haar, Roy Hulzebosch, Marlies Veurink en Dharma Bandoeshing werkt samen aan een gemeente zonder drempels.
“Projecten van de gemeente worden vaak door ons getoetst op toegankelijkheid,” zegt voorzitter Henk Leemhuis. “Als er een nieuw gemeentehuis wordt gebouwd, vragen ze ons: ‘Willen jullie meekijken?’ Dan beoordelen we alles: van deurbreedte en lichtinval tot bewegwijzering en hoe mensen met bijvoorbeeld autisme het gebouw ervaren.” Een concreet voorbeeld is het nieuwe ziekenhuis in Hardenberg, dat enkele jaren geleden werd gebouwd. Felle kleuren waren gekozen om de bewegwijzering te benadrukken, maar dat werkte niet voor alle bezoekers. “Onze ervaringsdeskundigen gaven aan dat neutrale kleuren beter werken,” vertelt Leemhuis. Het advies werd opgevolgd door de gemeente en het ziekenhuis. “Zo zien we dat onze input écht verschil maakt en dat toegankelijkheid niet alleen gaat om rolstoelbreedtes, maar ook om hoe mensen met verschillende beperkingen het gebouw kunnen gebruiken.” Het platform heeft ook gewerkt aan de blindengeleidelijnen naar de bushalte en aan de invalidenparkeerplaatsen.
Leemhuis legt uit dat het platform zowel gevraagd als ongevraagd advies geeft. “Soms fiets ik door de stad en zie ik iets wat niet goed toegankelijk is. Dan neem ik contact op met de groenvoorziening of de gemeente. Zo zijn bijvoorbeeld de veeroosters in het centrum aangepast, waardoor mensen in rolstoelen weer veilig kunnen passeren.” Het platform speelt daarmee een actieve rol in het toegankelijk houden van de stad. “We gaan er van uit dat de gemeente, maar ook bedrijven of winkeliers bij herinrichting ons vragen om advies.”
Het team achter Platform Inclusief Hardenberg
Het succes van het platform komt mede door de diversiteit en expertise van de bestuursleden en vrijwilligers. In het bestuur zitten naast mensen die geen beperkingen ervaren ook leden die wel beperkt zijn. “Hierdoor is er een mooie balans waardoor we ook van elkaar kunnen leren,” voegt Leemhuis toe. Naast voorzitter Henk Leemhuis bestaat het team uit Marlies Veurink, Dharma Bandoeshing, Karin van der Haar, Roy Hulzebosch en Henk Bunskoeken.
Marlies Veurink zet zich in voor toegankelijke festivals en evenementen, zodat iedereen kan deelnemen. “Ik bekijk elk evenement vanuit de vraag: kan iedereen hier komen? Het lijkt vanzelfsprekend, maar vaak zijn dat juist de details die bepalen of iemand wél of niet kan deelnemen.” Dharma Bandoeshing is nieuw in de groep, maar betrokken bij de dagelijkse gang van zaken en het leren kennen van de werkwijze. Ze spreekt op scholen over inclusiviteit en het hebben van een lichamelijke beperking om daar meer bewustwording voor te creëren. Karin van der Haar die als kind een arm verloor en olympisch zitvolleybalster was tussen 2008 en 2016. Karin combineert haar rol als penningmeester met eigen ervaringskennis en houdt de financiën op orde. “We hebben allemaal ervaring in de praktijk. Dat helpt enorm bij onze projecten, omdat we weten waar mensen tegenaan lopen.”
“Iedereen brengt zijn eigen kennis en ervaring mee,” zegt Leemhuis. “Dat maakt dat onze adviezen praktisch en uitvoerbaar zijn. We weten niet alleen wat nodig is, we weten ook hoe het werkt in de praktijk.” Het platform draait volledig op vrijwilligers en wordt ondersteund door de gemeente Hardenberg met een kleine subsidie, die onder meer de organisatie van vergaderingen en administratieve ondersteuning mogelijk maakt. Henk Bunskoeken is de kartrekker van de commissie BTB ( bereikbaarheid, toegankelijkheid, bruikbaarheid) Samen met een groep ervaringsdeskundigen voert hij onderzoek uit. Roy Hulzebosch is bestuurslid van Platform Inclusief Hardenberg en verantwoordelijk voor communicatie en social media.
Toegankelijkheid in de praktijk
Onlangs controleerden het platform nieuwe stembureaus in Hardenberg op invalideparkeerplaatsen, drempelloze toegang en brede deuren. “Het gaat niet alleen om fysieke toegang, maar ook om het gevoel van welkom zijn,” vult Bandoeshing aan. Het platform houdt toezicht op gebouwen en de openbare ruimte en werkt nauw samen met de gemeente en lokale instellingen. Leemhuis benadrukt dat de praktische insteek van het platform belangrijk is: „Er is veel verbeterd, maar sommige plekken zijn moeilijk aan te passen, zoals de Voorstraat met oude panden. Wel zijn we betrokken bij herinrichtingen, zoals de markt. Daar was een terras met etappetjes gepland, niet handig voor rolstoelen. We belden de aannemer en het werd direct aangepast.”
Hij benadrukt dat het platform realistisch te werk gaat. “Je kunt niet alles veranderen. Waar het kan, doen we het. Soms is het een compromis tussen schoonheid en toegankelijkheid. Ons doel is altijd: zo veel mogelijk mensen de ruimte geven om mee te doen, zonder dat het praktische of sociale obstakels creëert.”
Een brug tussen inwoners en gemeente De samenwerking met de gemeente is volgens Leemhuis cruciaal. “We hebben goed contact met beleidsmedewerkers en wethouders die meedenken bij aanpassingen en realistisch kijken naar wat mogelijk is. Maar het gaat niet alleen om de gemeente. We werken ook samen met vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en organisaties zoals de Toilet Alliantie voor meer toegankelijke toiletten en Changing Places, die expertise hebben op het gebied van toegankelijkheid.”
Het platform werkt niet alleen reactief, maar ook preventief. “We willen nieuwe obstakels voorkomen. Als er een nieuwe infrastructuur of route wordt aangelegd, zorgen we dat toegankelijkheid vanaf het begin wordt meegenomen. Dat bespaart veel frustratie voor mensen met een beperking en voorkomt dat wij later alsnog moeten ingrijpen.”
In tegenstelling tot Provincie Flevoland, waar 76 % van de bushaltes niet toegankelijk is voor mensen met een lichamelijke beperking (RD, 2022), is in Overijssel ongeveer 45 % van de bushaltes fysiek toegankelijk voor mensen met een motorische beperking (OV-dashboard, 2023). Binnen Overijssel valt de gemeente Hardenberg op door concrete initiatieven: openbare gebouwen, winkelgebieden en toeristische voorzieningen zijn op veel plaatsen aangepast, en de gemeente kreeg in 2018 de titel “Meest Toegankelijke Gemeente van Nederland.”
Voor de toekomst zijn er meerdere doelen: het beter toegankelijk maken van winkels in het centrum van Hardenberg en de andere kernen in de gemeente, het uitbreiden van de samenwerking met gemeenten en organisaties in de regio, en het blijven monitoren en verbeteren van de toegankelijkheid in Hardenberg zelf.
Leemhuis: “Waar het kan, doen we het. Maar we blijven ook realistisch: sommige oude gebouwen of historische straten kunnen niet zomaar worden aangepast. Daar zoeken we creatieve oplossingen voor, zodat iedereen zo veel mogelijk kan deelnemen.”
Kom jij plekken tegen in Hardenberg centrum die minder toegankelijk zijn voor rolstoelen? Stuur het naar info@hardenberginclusief.nl (eventuele foto’s en video’s zijn welkom).
Tekst en foto: Zahia El Saman, student Windesheim
