DEDEMSVAART – Het lijkt te mooi om waar te zijn: op een natuurlijke wijze PFAS uit vervuilde grond halen. Alex Reiling is (noodgedwongen) in de PFAS-materie gedoken. Hij wil in Dedemsvaart de natuurlijke methode van grondsanering toepassen.
Even een korte terugblik. Reiling vertegenwoordigt de eigenaren van een behoorlijk terrein aan de Hoopmansveenweg. De gemeente Hardenberg wilde na een lang proces tien hectare aankopen voor de verhuizing van sportpark De Boekweit. De bovenlaag van de gronden bleken vervuild met PFAS en de gemeente haakte af.
Biologisch
Reiling voelt zich verantwoordelijk en dook in beschikbare bronnen op zoek naar oplossingen. Dat spoor leidde naar België, waar de provincie Antwerpen een proefproject is gestart met opmerkelijke resultaten. Industriële hennepteelt in combinatie met een biologische toevoeging (geheime formule genaamd Hempurizer en Made in Holland) laat de PFAS-waarden in de bodem in korte tijd sterk dalen. Het proces kan ook worden uitgevoerd met bijvoorbeeld vlas en wilgen.
In Dedemsvaart verrijzen daarom volgend seizoen akkers met industriële hennep. Niet in een snode poging om de gemeente alsnog de grond te laten kopen voor het sportpark. De eigenaren willen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en weten wat de gevolgen zijn voor de voedselketen als zij landbouwproducten verbouwen en leveren. Aan de Hoopmansveenweg staan nu suikerbieten en de coöperatie neemt die gewoon af. “Wij hebben het diverse malen besproken en de PFAS blijkt in het blad/loof te gaan zitten en absoluut niet in de knol. Wij laten het loof als compost achter op het terrein.”
Waardes dalen
Reiling heeft ook al geïnformeerd hoe de volgende oogst (hennep) kan worden afgevoerd aan het einde van het seizoen. “PFAS blijkt in de bladeren te gaan zitten. Die worden geoogst en afgevoerd. De stengels zijn daarna te gebruiken voor toepassingen in de bouw.” Na het eerste jaar moet zoveel PFAS uit de grond zijn gehaald, dat het in theorie te gebruiken zou zijn voor gebruik in een aarden wal rond het terrein. Dat is geen toevallige opmerking. De eigenaren stelden eerder de gemeente voor om de PFAS-bovenlaag in aarden wallen rond het sportpark te leggen.
Maar die wallen komen er niet. “Het proces kan herhaald worden, zodat de grond na ieder groeiseizoen steeds minder PFAS zal bevatten. Wij gaan er mee aan de slag en de PFAS-waarden zullen drastisch dalen”, is de voorspelling van de Dedemsvaarter. “De provincie Overijssel wil op de hoogte gehouden worden van de resultaten. Als het aanslaat, dan kan het op meer locaties worden toegepast.”
Oorzaak onbekend
Met een blik over het terrein kan Reiling toch een mijmering niet onderdrukken. “Dit was een ideale plek voor een sportpark geweest en honderd procent beter voor de voetbal- en korfbalclubs. Bij renovatie zitten zij jaren in de shit. Met een verhuizing was echt een slag gemaakt.”
De Dedemsvaarter heeft overigens, zonder succes, nogmaals diverse malen geprobeerd de oorzaak van de vervuiling te achterhalen. De hoge concentraties PFAS zijn slechts op een deel van de gronden in het gehele gebied aangetroffen, terwijl ze tientallen jaren door dezelfde landbouwer met dezelfde gewassen zijn gebruikt en dezelfde bestrijdingsmiddelen zijn toegepast. Toch is de verdere omgeving vrij van hoge concentraties PFAS. “Links- of rechtsom. Het moet ooit voor 2002 op het terrein zijn opgebracht.” Theorieën dat vervuild slib van de oude rioolwaterzuivering de oorzaak is, snijden geen hout. Dat is namelijk op veel meer locaties in de omgeving gebruikt. Bovendien worden op de gronden van het ooit geplande sportpark geen zware metalen aangetroffen.
Niet meten
De gemeente Hardenberg gaf eerder aan dat voor veel levensmiddelen (nog) geen maximumgehaltes aan PFAS zijn vastgesteld. “Daarvoor moet eerst nog meer onderzoek worden gedaan. Nu zijn er nog te weinig gegevens beschikbaar. Levensmiddelenbedrijven zijn er zelf verantwoordelijk voor dat hun producten voldoen aan de wettelijke eisen. Bedrijven moeten er dus ook zelf op letten dat hun producten niet te veel PFAS bevatten”, liet een woordvoerster toen weten.
De gemeente is ook niet van plan om te meten of er op andere naastgelegen landbouwterreinen in Dedemsvaart-Zuid te hoge concentraties PFAS zijn. “Eventuele vervuiling met PFAS in gronden is niet voorspelbaar. Wanneer er sprake is van grondverzet moet er een bodemonderzoek worden uitgevoerd, onder andere op de aanwezigheid van PFAS. Voor hoe om te gaan met PFAS op landbouwgronden is geen specifiek gemeentelijk beleid gemaakt of in ontwikkeling.”
Tekst en foto: Wim de Jonge
